O Σκορτσέζε από το Α ως το Ω: Όλες οι ταινίες του σε αξιολογική σειρά

Φτιάξαμε το απόλυτο σκορσεζικό αλφάβητο βάζοντας σε αξιολογική σειρά, από την καλύτερη στη χειρότερη, τις 25 ταινίες μυθοπλασίας που έχει γυρίσει μέχρι σήμερα ο αγαπημένος μας Μάρτιν. Ακολουθήστε μας σε ενά συναρπαστικό κινηματογραφικό ταξίδι στο έργο του Αμερικανού βιρτουόζου.

25. Kundun (1997)

Επιστρέφοντας στις φιλοσοφικές ανησυχίες του «Τελευταίου Πειρασμού», ο Σκορσέζε ατυχεί στην επιλογή τού διά χειρός Μελίσα Μάθισον («Ο Εξωγήινος») σεναρίου –η ζωή του Δαλάι Λάμα μεταξύ 1937 και 1959–, το οποίο μάταια πασχίζει να διασώσει από το φολκλόρ. ­Εκπληκτική δουλειά στη φωτογραφία (Ρότζερ Ντίκινς), τη μουσική (Φίλιπ Γκλας), τα σκηνικά και τα κοστούμια (Ντάντε Φερέτι), αλλά το τελικό αποτέλεσμα θυμίζει περισσότερο δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ του «National Geographic», με τους θιβετιανούς διαλόγους να γίνονται στα αγγλικά.

24. Who’s That Knocking at my Door (1967)

Με δανεικά, γυρίσματα σε 16 mm κι επαναληπτικά σε 35 mm, αλλαγή τίτλου (η πρώτη προβολή έγινε ως «I Call First») κι επιπρόσθετες σκηνές, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του φιλόδοξου αποφοίτου του New York University’s School of Film έφτασε μέσα από σαράντα κύματα στο Φεστιβάλ του Σικάγο, όπου έκανε αίσθηση με τη φρεσκάδα και την ακατέργαστη ειλικρίνειά της. Πρόκειται για ένα ασπρόμαυρο ημι-αυτοβιογραφικό δράμα-φόρος τιμής στη γαλλική νουβέλ βαγκ, με τον Χάρβεϊ Καϊτέλ στον ρόλο ενός ερωτικά μπερδεμένου νεαρού σε δοκιμασία ενηλικίωσης.

23. Σταυροδρόμια της Ψυχής (Bringing out the Dead, 1999)

Όλα είναι εδώ: και ο κλασικός ήρωας, και η δεξιοτεχνία, και το νεοϋορκέζικο σκηνικό του. Τι πήγε στραβά; Σίγουρα ο Νίκολας Κέιτζ δεν είναι Ρόμπερτ ντε Νίρο. Επίσης, είχαν περάσει δύο δεκαετίες και κάτι από τότε που ο Πολ Σρέιντερ έγραψε το σενάριο του «Ταξιτζή». Αυτός είναι μάλλον και ο λόγος που ο ψυχολογικά ασταθής ήρωας δεν συναντιέται ποτέ με το συλλογικό αμερικανικό ψυχισμό, αποπνέοντας έναν κοινωνικό αυτισμό που σε αφήνει τελικά εκτός ιστορίας.

22. Οι Συμμορίες της Νέας Υόρκης (Gangs of New York, 2002)

Όχι ότι δεν έχει αρετές το ιστορικό σκορσεζικό έπος. Η εικονογράφηση της Νέας Υόρκης του εμφυλίου είναι μοναδικής ακρίβειας, ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις κάνει ακόμη μία επίδειξη ερμηνευτικής δεινότητας, οι θεματικές του Σκορσέζε είναι και πάλι παρούσες (ο ήρωας πέφτει και ξανασηκώνεται), ενώ ταυτόχρονα η βία συνδέεται ευρηματικά με την ιστορία της χώρας. Όμως το γραμμικό και προβλέψιμο αποτέλεσμα δεν διαθέτει το δραματουργικό πλούτο των κορυφαίων έργων του. Σημειώστε ότι εδώ έχουμε την πρώτη συνεργασία Σκορσέζε - Ντι Κάπριο, μια σχέση που αργότερα μετατράπηκε σε κινηματογραφικό πάθος.

21. Ιπτάμενος Κροίσος (The Aviator, 2004)

Δεν είναι τυχαίο ότι σάρωσε τα τεχνικά Όσκαρ εκείνης της χρονιάς. Η βιογραφία του μεγιστάνα Χάουαρντ Χιούζ, μια ιδιότυπη απεικόνιση της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, αποτελεί εικαστικό θρίαμβο. Η φωτογραφία του Ρόμπερτ Ρίτσαρντσον –ανεπανάληπτες οι εναέριες σκηνές– μαζί με τη σκηνογραφία και τα κουστούμια προσφέρουν υψηλή ποιότητα παραγωγής στο project, το οποίο υπήρξε όνειρο του Λεονάρντο ντι Κάπριο. Μπορεί η βιογραφία να έκανε μια μάλλον ακίνδυνη, χαμηλή σεναριακή πτήση, αλλά η ερμηνεία του Αμερικανού σταρ είναι μία από αυτές που έχτισαν το ποιοτικό προφίλ του.

20. Boxcar Bertha (1972)

Η πρώτη χολιγουντιανή ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε είναι ένα έντονα πολιτικό road movie πάνω στη ζωή της ακτιβίστριας «Μπόξκαρ» Μπέρθα Τόμσον, εμφανώς επηρεασμένο από το «Μπόνι και Κλάιντ». Στην επαρχιακή Αμερική του Ντιπρέσιον, ο Ντέιβιντ Καραντάιν και η Μπάρμπαρα Χέρσεϊ­ αποπνέουν ερωτισμό και ρομαντική­ αποφασιστικότητα, ενώ ο απόλυτα ρεαλιστής και βιρτουόζος Σκορσέζε­ εμποτίζει με διακριτικές χριστιανικές αλληγορίες την ιστορία του και θίγει για πρώτη φορά θέματα που στην πορεία θα του γίνουν εμμονές, όπως η χρήση της βίας, τα όρια της πίστης και η αξία της θυσίας.

19. Το Ακρωτήρι του Φόβου (Cape Fear, 1991)

Το χαλαρό ριμέικ της ομώνυμης ταινίας του Τζέι Λι Τόμσον μετατρέπεται περισσότερο σε άσκηση ύφους παρά σε μια μεγαλειώδη στιγμή για τον Αμερικανό δεξιοτέχνη. Ο Σκορσέζε, ως γνήσιο κινηματογραφικό αιλουροειδές, θα παίξει όπως η γάτα με το ποντίκι με τον θεατή, έχοντας τους πρωταγωνιστές Ρόμπερτ ντε Νίρο και Τζούλιετ Λιούις σε φόρμα. Αλλά αυτά είναι απλά πράγματα για έναν μάστερ του μέσου. Βέβαια, αυτή η σύντομη ενασχόλησή του με το θρίλερ θα του προσφέρει μία από τις κορυφαίες εμπορικές επιτυχίες της καριέρας του.

18. New York, New York (1977)

Η μουσική, η Νέα Υόρκη και μια διπλή διαδρομή προς την κορυφή, όπου παραμονεύουν η γλυκιά επιτυχία αλλά και η απόλυτη μοναξιά. Οι κινηματογραφικές αγάπες του Σκορσέζε ενώνονται σε ένα μελωδικό, φανταχτερό και, όπως πάντα, πικρής επίγευσης φόρο τιμής στον καιρό των big bands και του swing, με τους υποψήφιους για Χρυσή Σφαίρα Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Λάιζα Μινέλι να υποδύονται απολαυστικά έναν εγωπαθή σαξοφωνίστα και μια ταλαντούχα τραγουδίστρια. Καλοστημένα μουσικά νούμερα, νοσταλγική αναπαράσταση εποχής και συγκινητική, αν και όχι απόλυτα συμπαγής διαχείριση μιας ιστορίας πάνω στο τίμημα της επιτυχίας.

17. Το Νησί των Καταραμένων (Shutter Island, 2010)

Το μυθιστόρημα του Ντένις Λεχέιν μας παρασύρει σε ένα λαβύρινθο όπου σκάλες, πόρτες, διάδρομοι κι ένα αδιάκοπο παιχνίδι του μέσα με το έξω δημιουργούν μια διαρκή εκκρεμότητα. Στο κέντρο του λαβυρίνθου ένας τυπικός σκορσεζικός ήρωας. Μόνος εναντίον όλων, ο αστυνόμος Ντάνιελς αγωνίζεται σαν άλλος Τράβις Μπικλ να ξορκίσει τη μοναξιά, τα βάζει με ένα ολόκληρο σύστημα σαν άλλος Τζέικ λα Μότα και αναπόφευκτα μένει στο τέλος μόνος εναντίον του εαυτού του. Πάνω στην ίδια θεματική, λοιπόν, ο Σκορσέζε αναρωτιέται για τα όρια της κοινωνικής βίας και της προσωπικής ηθικής, σχολιάζοντας με βαθιά πολιτικό τρόπο το κλασικό χολιγουντιανό σινεμά-συλλογικό ασυνείδητο μιας ολόκληρης εποχής.

16. Ο Πληροφοριοδότης (The Departed, 2006)

Είναι, όπως και να το κάνουμε, ειρωνικό το ότι ο Σκορσέζε πήρε το μοναδικό Όσκαρ της καριέρας του γι’ αυτό το βοστονέζικο γκανγκστερικό φιλμ. Και αυτό γιατί η ταινία που γοήτευσε τα μέλη της ακαδημίας το 2007 δεν είναι ούτε «Οργισμένο Είδωλο» ούτε «Καλά Παιδιά». Αποτελεί ένα τυπικό σκορσεζικό έργο που ακολουθεί τη δομή μιας πολυεπίπεδης χριστιανικής παραβολής, η οποία μάλιστα ξετυλίγεται με την αδιαπραγμάτευτη αφηγηματική ευρηματικότητα του Αμερικανού κορυφαίου δημιουργού. Μια ταινία που γύρισε με κλειστά μάτια δηλαδή. Όπως κι αν έχει, κάλλιο αργά παρά ποτέ...

15. Καζίνο (Casino, 1995)

Άλλη μία ταινία για τη μαφία; Μα καλά, δεν την έχει εξαντλήσει τη θεματική; Μόνο που όταν ο Σκορσέζε αποφασίζει να πειραματιστεί με την κινηματογραφική φόρμα, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι εντυπωσιακό. Με ιλιγγιώδη αφήγηση που φέρνει την αντιληπτική σου ικανότητα στα όριά της και μια ιστορία που πολλαπλασιάζει με γεωμετρική πρόοδο τα δεδομένα­ που προσφέρει στον θεατή, αυτό το τρίωρο (!) crime movie αναγκάζει το μυαλό σου να γυρίζει πιο γρήγορα και από ρουλέτα.

14. Hugo (2011)

Η ταινία, αν και αρκετά παιδική στον τρόπο με τον οποίο διατυπώνει πολλές ιδέες της, είναι ένα ερωτικό γράμμα του Σκορσέζε στο ίδιο το σινεμά, στους ανθρώπους του και στις μαγικές ιστορίες του. Γεμάτο αναφορές στη «Μητρόπολη», τον Τσάρλι Τσάπλιν, τον Ρενέ Κλερ, τον Ζαν Βιγκό, τον Ζορζ Μελιές και όλη την ιστορία του βωβού κινηματογράφου, το «Hugo» υποκλίνεται στο νοσταλγικό χθες ατενίζοντας κατάματα το θεαματικό αύριο με ένα αψεγάδιαστο στη λεπτομέρειά του 3D (επίπεδου «Avatar»), η δημιουργική χρήση του οποίου προσθέτει επιπλέον μία διάσταση στις ολοζώντανες, συγκινητικές σκορσεζικές εικόνες.

13. Σιωπή (Silence, 2016)

Όπως οι ήρωές του, έτσι και ο Αμερικανός δημιουργός είχε αποκτήσει μια εμμονή: να διασκευάσει το μυθιστόρημα του Σιουσάκου Έντο. Μόνο που κανείς δεν μπορεί να τον σταματήσει από το να εκπληρώσει τους διακαείς κινηματογραφικούς του πόθους... Βάζοντας την αδια­μφισβήτητη βιρτουοζιτέ του σε δεύτερο πλάνο, προτιμά να υποκλιθεί στο αριστουργηματικό λογοτεχνικό πρωτότυπο. Το συναρπαστικό οδοιπορικό του ιησουίτη μοναχού Ροντρίγκεζ στην Ιαπωνία του 17ου αιώνα συνοδεύεται από μια σειρά ηθικών διλημμάτων που δοκιμάζουν αριστοτεχνικά την έννοια της πίστης. Όποια κι αν είναι αυτή.

12. Ο Λύκος της Wall Street (The Wolf of Wall Street, 2013)

Οι μαφιόζοι των «Καλών Παιδιών» και του «Καζίνο» ντύνονται golden boys σε μια ξέφρενων ρυθμών μαύρη σάτιρα του καπιταλιστικού ονείρου που μετατρέπεται σε αμερικανικό εφιάλτη. Πίσω από το θορυβώδες ξεφάντωμα του χρηματιστή Τζόρνταν Μπέλφορντ (ένας απολαυστικά φρενήρης Ντι Κάπριο) κρύβεται η ματαιόδοξη κενότητα μιας­ ολόκληρης εποχής, με τη σκηνοθετική ενέργεια του Σκορσέζε να παραμένει αστείρευτη και το δηλητηριώδες του χιούμορ, βαθιά διαβρωτικό, να φορτίζει με ένταση τις εικόνες από τις οποίες είναι φτιαγμένο το κλασικό αμερικανικό σινεμά του 21ου αιώνα.

11. Το Χρώμα του Χρήματος (The Color of Money, 1986)

Ο Σκορσέζε δεν είπε ποτέ «όχι» σε projects που τον ιντριγκάρισαν. Ακόμη και αν ήταν σίκουελ όπως αυτό εδώ! Ο Σκορσέζε δεν φοβάται τις... συγκρίσεις και ξαναδίνει στον Πολ Νιούμαν τον ρόλο του «γρήγορου Έντι» είκοσι πέντε χρόνια μετά το εξαιρετικό «Ο Κόσμος είναι Δικός μου». Σε μια μάλλον από τις πιο στρογγυλεμένες ιστορίες που ανέλαβε ποτέ να φέρει στην οθόνη, ο πανούργος Νεοϋορκέζος ξεδιπλώνει την αφηγηματική του μαεστρία μπολιάζοντας τις δημιουργικές εμμονές του με μια πιο crowdpleasing σκηνοθετική προσέγγιση. Βέβαια, εδώ ο δρόμος προς τη λύτρωση για τους τυφλωμένους από τα πάθη τους ήρωες είναι στρωμένος με πράσινη τσόχα.

10. Μετά τα Μεσάνυχτα (After Hours, 1985)

Η πιο χιτσκοκική ταινία της σκορσεζικής φιλμογραφίας είναι ένας μοντέρνος καφκικός εφιάλτης μεταμφιεσμένος σε πικρή κωμωδία του παραλόγου. Με φρενήρες τέμπο και σουρεαλιστικό μαύρο χιούμορ (βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Κανών), η διαδρομή ενός προγραμματιστή κομπιούτερ στη σκοτεινή πλευρά της Νέας Υόρκης ακολουθεί μια διαρκή πορεία πτώσης, μεταφορικής και κυριολεκτικής (από τους ψηλότερους ορόφους σε ένα υπόγειο), για να ξαναφέρει τον απελπισμένο, μεταμορφωμένο –μεταφορικά και κυριολεκτικά– ήρωα στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε για να αναζητήσει την αθώα περιπέτεια της μιας βραδιάς.

9. Η Αλίκη δεν Μένει πια Εδώ (Alice Doesn’t Leave Here Anymore, 1974)

Ένα χρόνο μετά τους «Κακόφημους Δρόμους», που έβαλαν τον 31χρονο Σκορσέζε στη λίστα με τους πλέον υποσχόμενους σκηνοθέτες της νέας γενιάς, η βραβευμένη με Όσκαρ (α΄ γυναικείου ρόλου για την Έλεν Μπέρστιν) «Αλίκη…» επιβεβαιώνει πως ένας σπουδαίος δημιουργός γεννιέται. Στα χέρια του το πορτρέτο μιας ανεξάρτητης 35άρας, μητέρας ενός αγοριού, η οποία αποφασίζει να ξεκινήσει τη ζωή της από την αρχή κυνηγώντας καριέρα τραγουδίστριας, μετατρέπεται με πρωτόγνωρα ρεαλιστικό για τα ’70s τρόπο σε μια γλυκόπικρη μπαλάντα που χαϊδεύει, χλευάζει και την ίδια στιγμή νοσταλγεί το χαμένο αμερικανικό όνειρο.

8. Κακόφημοι δρόμοι (Mean Streets, 1973)

Η νοεϋορκέζικη Μικρή Ιταλία και οι κανόνες της. Σε πρώτο πλάνο το απατηλό αμερικανικό όνειρο και οι νόρμες που το στραγγαλίζουν. Ο Σκορσέζε επιστρέφει στη γειτονιά που μεγάλωσε για να κάνει την πρώτη του σπουδαία ταινία, ένα γκανγκστερικό δια­μάντι που είχε την ατυχία να συμπέσει χρονικά με τον «Νονό», στρώνοντας ταυτόχρονα τον κινηματογραφικό δρόμο με αίμα, ενοχές, ωμότητα και πάνω απ’ όλα απαράμιλλη σκηνοθετική δεινότητα για τα επερχόμενα αριστουργήματά του.

7. Βασιλιάς για μια Νύχτα (The King of Comedy, 1982)

Πάντοτε του άρεσαν οι προκλήσεις και τα κόντρα projects. Δύο χρόνια μετά το μεγαλεπήβολο αριστούργημά του «Οργισμένο Είδωλο» ο Σκορσέζε αποφασίζει να τους τρελάνει όλους επιστρέφοντας με μια κωμωδία! Σιγά, βέβαια, μην έμενε ο Αμερικανός βιρτουόζος στα χαχανητά και τα κούφια γέλια... Προσφέροντας στον Ρόμπερτ ντε Νίρο έναν πολυεπίπεδο ρόλο-έκπληξη, κάνει μία από τις πλέον αναπάντεχες, εύστοχες και τολμηρές κριτικές στον κόσμο του θεάματος. Η οξύτητα της σκέψης του Γκι Ντεμπόρ συναντά το βιτριολικό χιούμορ σε μία από τις κορυφαίες εναλλακτικές σκορσεζικές δημιουργίες.

6. Ο Τελευταίος Πειρασμός (The Last Temptation of Christ, 1988)

Οι ταξιτζήδες, οι μποξέρ και οι γκάνγκστερ που σε όλο το σκορσεζικό έργο ακολούθησαν μια διαδρομή μαρτυρικής πτώσης­ για να απαλλαγούν από τις αμαρτωλές ενοχές τους δίνουν τώρα τη θέση τους στον ίδιο τον θεάνθρωπο, απόλυτο εκφραστή της έννοιας της θυσίας και της διά της συντριβής νίκη. Ο Νίκος Καζαντζάκης προσθέτει την υπαρξιστική διάσταση στο θείο δράμα, ο Πίτερ Γκάμπριελ γράφει ένα από τα υποβλητικότερα σάουντρακ του σύγχρονου σινεμά και ο Σκορσέζε περιγράφει μοναδικά τη μάχη του θεϊκού με το ανθρώπινο, της επιθυμίας με το χρέος και του πνεύματος με τη σάρκα.

5. Τα Χρόνια της Αθωότητας (The Age of Innocence, 1993)

Ένας από τους προσωπικούς σκορσεζικούς θριάμβους. Ο άνθρωπος που σύνδεσε το όνομά του με το μοντέρνο ρεαλισμό κάνει το παράτολμο βήμα να γυρίσει το κλασικό μυθιστόρημα της Ίντιθ Γουόρτον με όρους πιστής κινηματογραφικής μεταφοράς. Ο μπορώ-να-κάνω-τα-πάντα Μάρτιν συνθέτει ένα βισκοντικό σκηνικό για να απλώσει τη βαθιά φεμινιστική ιστορία του, να χαρτογραφήσει το αμερικανικό οξύμωρο και τις συγκρούσεις που το συνοδεύουν. Οι πάσας εποχής καταραμένοι ήρωές του βρίσκονται και πάλι στην αιχμή της αφήγησης. Ο ορισμός του ανθρωποκεντρικού σινεμά.

4. Τα Καλά Παιδιά (Goodfellas, 1990)

Το διάσημο μονοπλάνο ξεκινά με ένα zoom out από το χέρι του Ρέι Λιότα, για να τρυπώσει στα παρασκήνια του νάιτ κλαμπ «Καζαμπλάνκα» και από εκεί στο πρώτο τραπέζι πίστα. Μόλις δυόμισι λεπτά φτάνουν για να ξεδιπλωθεί ο σκορσεζικός περφεξιονισμός, ο οποίος θα συνδυαστεί στη συνέχεια με το χιούμορ, την ωμή βία και τους ημι-σχιζοφρενικούς χαρακτήρες, στην πιο κουλ αποδόμηση της μαφίας και κατ’ επέκτασιν της αμερικανικής συλλογικής ψυχολογίας. Η ταινία που καθόρισε τη (μετα)μοντέρνα εξέλιξη του γκανγκστερικού είδους.

3. Ο Ιρλανδός (Irishman, 2019)

Η επιτομή του γκανγκστερικού σκορσεζικού έργου, καθώς μέσα του συνυπάρχουν οι φερέλπιδες μικροκακοποιοί των «Κακόφημων Δρόμων», οι εξυπνάκηδες κομπιναδόροι των «Καλών Παιδιών» και οι ανήθικοι ήρωες του «Καζίνο». Εδώ όμως ο Σκορσέζε δεν αναπολεί το παρελθόν και απορρίπτει οποιαδήποτε διάθεση ρομαντισμού, διότι εδώ απουσιάζει το πιο βασικό όλων: η ελπίδα. Η ζωή του πρωταγωνιστή Φρανκ «ο Ιρλανδός» Σίραν εξελίσσεται σαν ένα βραδυφλεγές ρέκβιεμ, με τον ίδιο να αποτελεί απλώς έναν υπάλληλο που βλέπει τα γεγονότα να τον ξεπερνούν ενώ εκείνος στέκεται αμέτοχος. Την ίδια στιγμή, το συγκινητικό φινάλε της ταινίας αποκαλύπτει έναν Σκορσέζε ο οποίος αγνωρίζει ότι ήρθε η στιγμή για μια ύστατη απόπειρα εξομολόγησης. Γι’ αυτό και όταν εντέλει αποκαλύπτεται η ευάλωτη φύση του «Ιρλανδού», δεν διεκδικεί την εξιλέωση, αλλά το περιθώριο μιας συγχώρεσης. Όπως λέει ο Τζο Πέσι στην ταινία, «it is what it is».

2. Ο Ταξιτζής (Taxi Driver, 1976)

Η σκηνή στον καθρέφτη όπου ο Τράβις Μπικλ ρωτάει τον εαυτό του «You talkin’ to me?», ενώ αμέσως μετά τραβάει πιστόλι και τον σημαδεύει είναι χαρακτηριστική. Σε μια παρανοϊκή και απέλπιδα προσπάθεια εξέγερσης, η Αμερική έχει στραφεί πλέον εναντίον του εαυτού της, τον οποίο αναγνωρίζει σαν φανταστικό εχθρό. Είναι η αστείρευτη σκηνοθετική ενέργεια του Σκορσέζε; Η δεξιοτεχνική σεναριακή ψιλοβελονιά του Πολ Σρέιντερ; Ο τρόπος που ο Ντε Νίρο τυλίγει την αχαλίνωτη ψυχική ένταση του ήρωα με ένα μελαγχολικό μανδύα; Όλα μαζί κάνουν αυτήν την αριστουργηματική ανατομία της ζούγκλας των πόλεων να πάλλεται ακόμη και σήμερα από πάθος, κινηματογραφική αλήθεια και πολιτική τόλμη.

1. Οργισμένο Είδωλο (Raging Bull, 1980)

Ένας παγκόσμιος πρωταθλητής της πυγμαχίας­ καταλήγει στη φυλακή και ύστερα, αγνώριστος, κάνει τον κομφερανσιέ σε ένα μπαρ απαγγέλλοντας Σαίξπηρ. Φωτογραφημένη σε εξπρεσιονιστικό ασπρόμαυρο, η αληθινή διαδρομή του Τζέικ λα Μότα από τον πάτο στην κορυφή και πάλι πίσω γίνεται μια κοινωνική ιστορία τρόμου, μια βαθιά υπαρξιακή αλληγορία, ένα ρεαλιστικό ανθρώπινο δράμα, μα πάνω απ’ όλα μια ταινία που άλλαξε το αμερικανικό σινεμά με τον «πειραγμένο» ρεαλισμό (ο Ντε Νίρο πήρε 25 κιλά για τον ρόλο) και την απόλυτα μοντέρνα αφήγησή της, η οποία αξιοποιεί με ρηξικέλευθο τρόπο κάθε κινηματογραφική εκφραστική δυνατότητα (από το καδράρισμα και το μοντάζ μέχρι τον ηχητικό σχεδιασμό).