Την Τετάρτη 26/11 ο κινηματογράφος Δαναός ήταν κατάμεστος από 700 και πλέον θαυμαστές του Ίρβιν Γιάλομ (οι μισοί σχεδόν αναγνώστες του «α») για μια εκδήλωση με αφορμή την επερχόμενη έξοδο στις αίθουσες ενός ντοκιμαντέρ της Σαμπίνε Γκίσιγκερ, το οποίο βιογραφεί με πρωτοτυπία και τρυφερότητα τον πασίγνωστο συγγραφέα του «Όταν έκλαψε ο Νίτσε». «Ο Κήπος του Γιάλομ» στηρίζεται κατά πολύ στις αφοπλιστικές εξομολογήσεις του ίδιου του 83χρονου πλέον ψυχοθεραπευτή, ο οποίος επιβεβαίωσε το επικοινωνιακό χάρισμά του όταν για μια ολόκληρη ώρα απαντούσε με αμεσότητα στις ερωτήσεις των πέντε δημοσιογράφων και του κοινού. Πριν την απευθείας, μέσω Skype σύνδεση με το σπίτι του στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας πάντως, το event ξεκίνησε με μια ζωηρή και άκρως επεξηγηματική κουβέντα ανάμεσα στον εκδότη της Άγρας και όλων των έργων του στα ελληνικά Σταύρο Πετσόπουλο και τους μεταφραστές του Γιάννη Ζέρβα και Ευαγγελία Ανδριτσάνου. Κατόπιν, το λόγο πήρε ο ίδιος ο Γιάλομ, ο οποίος πρόλαβε να μιλήσει για (σχεδόν) τους πάντες και τα πάντα.
Για το σινεμά
«Δεν πηγαίνω πλέον στον κινηματογράφο, γιατί έχει πολλά «προσεχώς» και τα καινούρια φιλμ είναι γεμάτα όπλα και εκρήξεις. Βλέπω όμως ταινίες. Μου αρέσουν εκείνες που αφηγούνται ωραίες, γεροδεμένες ιστορίες. Αγαπώ πολύ τον Γούντι Αλεν, ακόμα και τις κακές ταινίες του. Τις έχω δει όλες. Νομίζω ότι είναι ο ευφυέστερος εν ζωή δημιουργός όσον αφορά στο χιούμορ. Εκτιμώ επίσης πολύ κάποιον που ίσως δεν είναι πολύ γνωστός στην Ελλάδα, τον Γκάρισον Κέιλορ (ο παρουσιαστής στο «A Prairie Home Companion» του Ρόμπερτ Άλτμαν) που εδώ και 30 χρόνια κάνει μια χιουμοριστική ραδιοφωνική εκπομπή. Από ό,τι είδα πρόσφατα μου άρεσε το «Δικός της», υπέροχη ταινία, όπως και το «Interstellar», το οποίο ασχολείται με τις μαύρες τρύπες και τα ταξίδια στο χρόνο, θέματα που μ’ ενδιαφέρουν πάρα πολύ».
Για τον τρόπο γραφής του
«Δεν γράφω για πράγματα τα οποία δεν καταλαβαίνω και προσπαθώ να γράφω όσο πιο κατανοητά γίνεται. Δεν θέλω να εντυπωσιάσω με τη γραφή μου, αλλά απλά να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη. Με τα χρόνια ανακάλυψα ότι ο καλύτερος τρόπος για να μεταδώσω όσα θέλω να πω είναι να αφηγούμαι ιστορίες, ιστορίες που γράφονται λιτά, αλλά με πολύ προσεγμένο λόγο. Διαβάζω μέχρι και τριάντα φορές κάθε πρόταση, κάθε παράγραφο που γράφω. Προσπαθώ να εφαρμόσω όσα έμαθα από τους σπουδαίους συγγραφεί, σαν τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι ή τον Σταντάλ, οι οποίοι διέθεταν βάθος σκέψης και τεράστια σοφία για την ανθρώπινη φύση».
Για τη μουσική και την ποίηση
«Είμαι μουσικά αγράμματος και μελωδικά «κουφός», όπως ο Φρόυντ, που δεν πήγαινε σε συναυλίες. Από μικρός ήμουν εντελώς φάλτσος και με είχαν αμέσως εξαιρέσει από τη σχολική χορωδία. Προφανώς αυτός είναι και ο λόγος που η μουσική δεν παίζει ρόλο σε κανένα από τα βιβλία μου. Ακούω παρ’ όλα αυτά κλασική μουσική, με προτίμηση στο μπαρόκ. Μ’ αρέσει ο Μπαχ, ο Χάιντν και ο Βιβάλντι, αλλά και ο λίγο πιο… πρόσφατος Μπομπ Ντίλαν, στον οποίο έχω μεγάλη αδυναμία.
Από την άλλη, λατρεύω την ποίηση, την οποία καμιά φορά χρησιμοποιώ και στις ομαδικές συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Βάζω τους ασθενείς να επιλέξουν ένα ποίημα ο καθένας και συζητάμε όλοι μαζί πάνω σ’ αυτό και στα συναισθήματα που προκαλεί».
Για τον «Κήπο του Γιάλομ»
«Η ταινία μου φαίνεται πως είναι μια πολύ ωραία δουλειά, αν και δεν είμαι σύμφωνος με τον (πρωτότυπο) τίτλο της «Yalom’s Cure» («Η Θεραπεία του Γιάλομ»). Γιατί δεν πιστεύω πως θεραπεύω κάτι, πως κάνω δηλαδή καλά έναν άρρωστο. Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαρκής διαδικασία εξερεύνησης του εσωτερικού εαυτού μας η οποία δεν τελειώνει ποτέ. Κανένας μας δεν μπορεί να θεραπεύσει κανένα. Η συμφωνία του θεραπευτή με τον ασθενή του είναι να τον βοηθήσει να αντιμετωπίζει τα προβλήματά του, αφού πρώτα εκείνος τα κατανοήσει».
Για τα χρήματα και την ευτυχία
«Οι οικονομικές δυσκολίες επηρεάζουν σίγουρα τη συμπεριφορά και την προσωπική ευτυχία ενός ανθρώπου, αλλά οι δικοί μου ασθενείς δεν έχουν τόσο θεμελιώδη οικονομικά θέματα να λύσουν, οπότε αισθάνομαι αναρμόδιος να απαντήσω τεκμηριωμένα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Αυτό που ξέρω σίγουρα πάντως είναι πως οι περισσότεροι πλούσιοι άνθρωποι δεν είναι ευτυχισμένοι, γιατί το νόημα της ζωής δεν βρίσκεται στα πλούτη».
Για τα social media
«Έχω σελίδα στο facebook, αλλά δεν την επισκέπτομαι συχνά. Χρησιμοποιείται κυρίως για την προώθηση των βιβλίων μου. Αν και στην αρχή ήμουν εξαιρετικά επιφυλακτικός όσον αφορά στη χρήση των νέων μέσων, έχω πια μεγάλη εμπειρία με την ψηφιακή ψυχοθεραπεία. Βασίζομαι πολύ στην εγγύτητα του ψυχοθεραπευτή και του ασθενούς, οπότε η ιδέα ότι δε θα βρισκόμουν καν στο ίδιο δωμάτιο με τον ασθενή με γέμιζε τρόμο. Ωστόσο, μετά την πρώτη συνεδρία μέσω Skype συνειδητοποίησα ότι τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά. Εκείνη η ασθενής ζούσε σ’ ένα απομονωμένο μέρος, ακριβώς γιατί δεν μπορούσε να βρίσκεται κοντά σε άλλους ανθρώπους. Μπόρεσα να δουλέψω άμεσα μαζί της, ενώ πιθανότατα θα μας έπαιρνε ένα δυο χρόνια για να ξεκινήσουμε ουσιαστικά.
Υπάρχει επίσης ένα ολόκληρο νέο κίνημα στην ψυχοθεραπεία, που με ξαφνιάζει και με κάνει επιφυλακτικό, το οποίο είναι η online ψυχοθεραπεία, όπου οι ψυχοθεραπευτές κάνουν chat με τους ασθενείς. Το δοκίμασα κι αυτό και σιγά σιγά αρχίζω να νιώθω πιο ανοιχτόμυαλος, βλέπω ότι οι ασθενείς κάτι κερδίζουν τελικά. Πολλοί ασθενείς αποκαλύπτουν περισσότερα πράγματα στον ψυχοθεραπευτή τους αν δεν τον βλέπουν ποτέ, ούτε καν στον υπολογιστή τους. Επίσης τους καθησυχάζει το γεγονός ότι ανά πάσα στιγμή μπορούν να του γράψουν ένα μήνυμα, έστω κι αν δεν απαντήσει γρήγορα. Εκείνοι μπορούν και εκφράζουν άμεσα αυτό που νιώθουν εκείνη τη στιγμή, κάτι συχνά ανακουφιστικό. Σε κάθε περίπτωση, η ψυχοθεραπεία εξελίσσεται ραγδαία, διερευνώντας συνεχώς τις online δυνατότητές της».
Για τον έρωτα που διαρκεί
«Για να βρεις κάποιον ο οποίος θα σου κρατά διαρκώς ζωντανό το ενδιαφέρον, πρέπει πρώτα να είναι ενδιαφέρων και ο ίδιος. Άνθρωπος ο οποίος να έχει τα δικά του πράγματα που τον απασχολούν, που τον εμπνέουν και τα οποία θέλεις να συζητάς μαζί του. Δεν εννοώ να σας αρέσουν ακριβώς τα ίδια πράγματα, αλλά τα ενδιαφέροντα του ενός να ταιριάζουν με τα ενδιαφέροντα του άλλου. Εγώ γνώρισα τη γυναίκα μου όταν ήμουν φοιτητής και είμαστε μαζί από τότε. Όταν έκανα την πρακτική μου ως ψυχαναλυτής, εκείνη έγραφε τη διατριβή της για την ενοχή στον Κάφκα. Εξέταζε ζητήματα που σχετίζονται με τη δική μου επιστήμη από μια άλλη σκοπιά. Βέβαια όταν παντρευτήκαμε δεν γνωρίζαμε κάποιον που να έχει πάρει διαζύγιο στο φιλικό μας περιβάλλον. Σήμερα το 60% των γάμων στην Αμερική καταλήγουν σε διαζύγιο. Και τα τέσσερα παιδιά μας έχουν χωρίσει!»
Για την καθημερινότητά του
«Τώρα πια απέχω από τις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, γι αυτό μου μένει χρόνος για γράψιμο, για περιπάτους με τη γυναίκα μου, για μαθήματα σκάκι. Μου αρέσει τα απογεύματα να παίζω σκάκι και συχνά το κάνω με επαγγελματίες. Νεότερος είχα φυσικά πολύ πιο έντονους ρυθμούς. Οι καταδύσεις που έκανα έχουν γίνει πλέον σε βόλτα με ποδήλατο. Προσπαθώ να ζήσω μια ήσυχη ζωή με απλά πράγματα».
Δείτε όλη τη συζήτηση σε βίντεο
Ο Ίρβιν Γιάλομ μιλάει με το ελληνικό κοινό στο... by athinorama
Περισσότερες πληροφορίες
Ο Κήπος του Γιάλομ
Ο 83χρονος Αμερικανός ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Ίρβιν Γιάλομ μιλά για την προσωπική ζωή και το επιστημονικό έργο του.
