Για δεύτερη φορά στην καριέρα του πίσω από την κάμερα μετά τις «Τρεις Ταφές του Μελκιάδες Εστράδα», ο Τόμι Λι Τζόουνς επιστρέφει στην Άγρια Δύση και μαζί με τη συμπρωταγωνίστριά του Χίλαρι Σουόνκ μιλάνε στον Χρήστο Μήτση για το «Μέχρι το Τέλος», το οποίο συμμετείχε στο Διαγωνιστικό Τμήμα του πρόσφατου Φεστιβάλ Κανών.
Bέρος Τεξανός, λιγομίλητος και με μια παράξενη αίσθηση του χιούμορ, ο 68χρονος Τόμι Λι Τζόουνς είναι ένας από τους εξυπνότερους και πλέον καλλιεργημένους (απόφοιτος του Χάρβαρντ) επαγγελματίες του Χόλιγουντ. Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και παραδοσιακά επιφυλακτικός με τον Τύπο, στο τελευταίο Φεστιβάλ Κανών παρουσίασε ένα διαφορετικό, πολύ πιο ανοιχτόκαρδο κι εξωστρεφές πρόσωπο. Φιλικός, μα κοφτός και προσπαθώντας φανερά να είναι ακριβολόγος, ξεκίνησε τη συνέντευξή μας μιλώντας για τη διαχρονικότητα της ιστορίας του «Μέχρι το Τέλος» («The Homesman»), τουλάχιστον όσον αφορά τον ρόλο της γυναίκας. «Χαρακτήρες όπως αυτόν της Μέρι Μπι Κάντι, μιας μοναχικής, δυναμικής γυναίκας που το 1855 αποφασίζει να ταξιδέψει εκατοντάδες μίλια για να μεταφέρει τρεις τρελές σε ένα εκκλησιαστικό ίδρυμα, δεν συναντάς συχνά στις ταινίες της περιόδου. Οι θηλυκές παρουσίες περιορίζονται συνήθως σε ταλαιπωρημένες νοικοκυρές και πόρνες με περιποιημένη κόμμωση. Ο περίπλοκος χαρακτήρας της, γεμάτος μυστικά και κρυμμένα πάθη, ήταν το πρώτο πράγμα που μου τράβηξε την προσοχή στο μυθιστόρημα του Γκλέντον Σουόρδαουτ, το οποίο περιγράφει διεισδυτικά τον ρόλο της γυναίκας το 19ο αιώνα και όχι μόνο».
Η βραβευμένη με δύο Όσκαρ Χίλαρι Σουόνκ δεν θα μπορούσε παρά να συμφωνεί απόλυτα με τον σκηνοθέτη, καθώς βρήκε στο πρόσωπο της Κόντι έναν από τους καλύτερους ρόλους της άνισης καριέρας της: «Είναι λιγοστά τα καλά σενάρια, αυτά που ξεφεύγουν από τα τετριμμένα και τολμούν να πρωτοτυπήσουν. Είναι και αυτός ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν δουλεύω συχνά, καθώς θέλω να αφοσιώνομαι απόλυτα σε μια ταινία. Για το “Μέχρι το Τέλος” έκανα έρευνα δύο μήνες πάνω στις γυναίκες εκείνης της εποχής στα βορειοανατολικά σύνορα, έμαθα να ιππεύω και να οδηγώ άμαξα. Αν και κατάγομαι από τη Νεμπράσκα, όπως η Κόντι, δεν ήμουν μαθημένη σε τέτοια άγρια γουέστερν σπορ». Είπε γουέστερν; Να μια λέξη η οποία δεν αρέσει καθόλου στον Τόμι Λι Τζόουνς, αν και ο ίδιος μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν από τέτοιο φιλμ. «Με ρωτάτε συνέχεια γιατί μετά τον “…Μελκιάδες Εστράδα” ξανασκηνοθετώ ένα γουέστερν. Ειλικρινά δεν ξέρω τι σημαίνει αυτός ο χαρακτηρισμός. Είναι όλες οι ταινίες με πιστόλια, άλογα και μακριά καπέλα γουέστερν; Εγώ το μόνο που βλέπω να ενώνει τις δύο ταινίες είναι η έννοια του ταξιδιού, ένα αρχαίο αφηγηματικό τρικ. Αφορούν δηλαδή αμφότερες μια πορεία μέσα από την οποία ο ήρωας, ακόμη και όταν αποτυγχάνει, μαθαίνει κάτι χρήσιμο για τη ζωή, κάτι πολύτιμο. Τώρα, για ένα ταξίδι είναι απαραίτητο το όχημα, που μπορεί να είναι άλογο ή άμαξα. Χρειάζεται κι ένα φορτίο, που μπορεί να είναι ένα πτώμα ή τρεις τρελές γυναίκες».
Αφού και η Χίλαρι Σουόνκ επιβεβαιώνει την απέχθεια του Τζόουνς για το χαρακτηρισμό «γουέστερν», μας περιγράφει πως αντίθετα από την ίδια, που είναι ομιλητικότατη, εκείνος είναι σιωπηλός ακόμη και στο πλατό, όπου «όταν ανοίγει το στόμα του, αξίζει να τον ακούς. Λέει συχνά: “Υπάρχει ένας κρυμμένος ρυθμός στη σκηνή. Ας τον ανακαλύψουμε”. Όπως και ο Κλιντ Ίστγουντ, είναι σκηνοθέτες οι οποίοι πιστεύουν πολύ στην προετοιμασία και δουλεύουν με λιτότητα στο γύρισμα.
Ο Τόμι σπάνια γυρίζει περισσότερες από δύο φορές ένα πλάνο, ενώ ο Κλιντ κάνει σχεδόν πάντα τρεις λήψεις. Μία για τον σκηνοθέτη, μία για σένα και μία γιατί ποτέ δεν ξέρεις…» Ο Τζόουνς επιβεβαιώνει, τονίζοντας την αξία της σκληρής δουλειάς πριν από τα γυρίσματα. «Όταν τα ξεκινήσαμε, είχα σχεδόν όλη την ταινία στο κεφάλι μου», δηλώνει χαρακτηριστικά. Και το ότι είναι ο ίδιος πρωταγωνιστής βοηθάει ή δυσκολεύει τη σκηνοθετική δουλειά του; «Όταν διάβασα το βιβλίο, έγραψα το σενάριο σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Μου πήρε καιρό να βρω τα χρήματα και να οργανώσω την παραγωγή, οπότε βρέθηκα ταυτόχρονα υπεύθυνος ως παραγωγός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Αν αναλάβεις τρεις δουλειές σε μια ταινία, ε, τότε σου είναι εύκολο να κάνεις και την τέταρτη».
Περισσότερες πληροφορίες
Μέχρι το Τέλος
Στη Νεμπράσκα της δεκαετίας του 1850 μια μοναχική, αλλά δυναμική γυναίκα σώζει έναν αναξιόπιστο λιποτάκτη από την αγχόνη, αναγκάζοντάς τον να τη συνοδεύσει σε ένα εκκλησιαστικό ίδρυμα της Άιοβα, όπου θέλει να μεταφέρει τρεις γυναίκες που έχουν χάσει τα λογικά τους.
