Απίστευτες εναέριες χορογραφίες μέσα σε δάση με μπαμπού, ασύλληπτες μάχες στο πνεύμα των πολεμικών τεχνών, σκευωρίες, προδοσίες και ερωτικά πάθη. Αυτό είναι το σύμπαν του Ζανγκ Γιμού στη νέα του ταινία «Τα ιπτάμενα στιλέτα», που μετά τον «Ήρωα» συμπληρώνει την προσέγγιση του σκηνοθέτη πάνω στις πολεμικές τέχνες. Ο ίδιος εξηγεί πώς ήρθε σε επαφή με το είδος και γιατί επιμένει να το υπηρετεί.
Θέλατε να κάνετε μια πιο καθαρή ταινία πολεμικών τεχνών μετά το πολιτικά φορτισμένο «Ήρωας»;
Δεν υπήρχε πολιτική πρόθεση στον «Ήρωα». Η ιδέα ήταν να κάνουμε μια εννοιολογική, διανοητική ταινία. Θεωρείται πως είναι η πρώτη φορά που ένας σκηνοθέτης προσπάθησε να εκφράσει την εννοιολογική πλευρά των πολεμικών τεχνών. Οπότε δεν ήταν ακριβώς πολιτική. Αλλά αργότερα συζητήθηκε πολύ η πολιτική πλευρά σε όλες τις κριτικές, κάτι που ήταν έκπληξη για μένα. Είχα ήδη αρχίσει να γράφω το σενάριο για τα «Ιπτάμενα στιλέτα» όταν γύριζα τον «Ήρωα» και ήθελα να κάνω κάτι τελείως διαφορετικό. Μετά την εννοιολογική πλευρά ήθελα να εμβαθύνω στην πιο συναισθηματική πλευρά των πολεμικών τεχνών.
Πότε πρωτοανακαλύψατε τον κόσμο των πολεμικών τεχνών;Σε ηλικία 17 ετών, στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης, όταν αυτού του είδους η λογοτεχνία ήταν απαγορευμένη. Ήμουν σε ένα «στρατόπεδο αναμόρφωσης», αλλά κάποιοι φίλοι μου εισήγαγαν κρυφά τέτοια λογοτεχνία από το Χονγκ Κονγκ. Εξαιτίας της απαγόρευσης, έπρεπε να σκίζουμε τα βιβλία και να μοιραζόμαστε μεταξύ μας τις σελίδες. Ήταν όμως έρωτας κεραυνοβόλος. Ερωτεύτηκα το είδος από τις πρώτες σελίδες που διάβασα κι από τότε δεν σταμάτησα ποτέ να διαβάζω.
Είχατε το ίδιο πάθος και για τις ταινίες πολεμικών τεχνών;
Αυτές οι ταινίες δεν γίνονταν στην Κίνα μέχρι το 1982, αλλά στο Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν πριν από πενήντα χρόνια. Θεωρούνταν κακή παράδοση στην κομμουνιστική Κίνα. Μετά την Πολιτιστική Επανάσταση ο κόσμος άρχισε να βλέπει με μεγάλο ενθουσιασμό ταινίες από το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν. Όταν σπούδαζα στην Κινηματογραφική Ακαδημία, είδα κάποιες ταινίες του Μπρους Λι και μου άρεσαν πολύ, ενώ οι ταινίες των '90s ήταν πολύ εμπορικές, χωρίς καλλιτεχνική αξία. Το «Τίγρης και δράκος» του Ανγκ Λι άνοιξε νέους ορίζοντες στο είδος. Χάρη σε αυτόν, κατάφερα να υλοποιήσω το όνειρό μου να κάνω ανάλογες ταινίες και να καταλάβω τη δυναμική τους.
Ποια είναι η σχέση σας με την κινεζική κυβέρνηση;Όπως κάθε Κινέζος σκηνοθέτης, πρέπει να αντιμετωπίσω το υπάρχον σύστημα λογοκρισίας, που βάζει ένα σχετικό όριο στην καλλιτεχνική ελευθερία. Επιπλέον, λόγω της εμπορικής επιτυχίας των ταινιών μου και του αντίκτυπου που έχουν στους Κινέζους θεατές, η επιτροπή λογοκρισίας εξετάζει με ιδιαίτερη προσοχή τις ταινίες μου. Ενδεχομένως το ίδιο σενάριο, αν παρουσιαζόταν από κάποιον άλλο σκηνοθέτη, να δεχόταν λιγότερες μετατροπές.
Σας εντυπωσιάζουν πάντα οι φυσικές ικανότητες των ερμηνευτών σας;
Φυσικά. Θέλω να τονίσω ότι στις κινεζικές πολεμικές τέχνες υπάρχει αισθητική και ποίηση. Σήμερα πολλοί δυτικοί σκηνοθέτες χρησιμοποιούν τις κινεζικές πολεμικές τέχνες για να ενισχύσουν τη δύναμη και την ταχύτητα της δράσης χωρίς να έχουν κατά νου την ποίηση. Αυτό το κατάλαβα όταν έκανα τις δικές μου ταινίες. Το πνεύμα της αισθητικής είναι πραγματικά κρίσιμο στις πολεμικές τέχνες.
Ποια είναι η πολιτική σας για το CGI (ψηφιακή επεξεργασία);Αυτή η τεχνολογία έχει συνεισφέρει πολύ στις δύο ταινίες μου. Υπάρχουν όμως όρια, γιατί η ουσιαστική εκφραστικότητα μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τους ανθρώπους και όχι από τους υπολογιστές. Έχω πειστεί πως η περισσότερη δουλειά πρέπει να γίνεται από τους ηθοποιούς.
Οι άνθρωποι κάνουν τα βασικά και οι υπολογιστές κάνουν τα «τελειώματα».
Πώς εξηγείτε την τελευταία μόδα των ταινιών πολεμικών τεχνών στο σινεμά της Δύσης;Με αυτό τον τρόπο το κοινό στη Δύση έχει πιο άμεση πρόσβαση σε ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της κινεζικής κουλτούρας και άρα μπορεί να τα εκτιμήσει. Ακόμη κι όταν οι χολιγουντιανοί σκηνοθέτες χρησιμοποιούν αυτό το στοιχείο για εμπορικούς σκοπούς, ακόμη κι έτσι δεν έχω αντιρρήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι το κοινό επεκτείνει τους ορίζοντές του.
Είδατε το «Kill Bill»;Και τα δύο μέρη, και τα βρήκα πολύ ενδιαφέροντα. Νομίζω πως ο Κουέντιν Ταραντίνο αγαπάει πολύ τις κινεζικές πολεμικές τέχνες και τις καταλαβαίνει πολύ. Είναι ενδιαφέρον να δεις πώς ένας Αμερικανός σκηνοθέτης χρησιμοποιεί τις πολεμικές τέχνες για να εκφράσει πράγματα που το κοινό των Κινέζων δεν θα εκφράσει.
Υπάρχουν Αμερικανοί ηθοποιοί με τους οποίους θα θέλατε να δουλέψετε;Ο Κιάνου Ριβς. Έχει κάτι ασιατικό πάνω του. Ίσως δουλέψουμε μαζί σε κάποια μελλοντική ταινία πολεμικών τεχνών γιατί έχει την ιδανική εικόνα που πρέπει να έχει ένας καλός μαχητής. Αν μου δινόταν η ευκαιρία, σίγουρα θα ήθελα να τον έχω στο καστ.
Βένια Βέργουvvergou@athinorama.gr
