Στο Νιου Τζέρσεϊ του 1978 ένα ζευγάρι απατεώνων παγιδεύεται από το FBI και αναγκάζεται να συνεργαστεί σε μια επιχείρηση που φιλοδοξεί να ξεσκεπάσει ένα κύκλωμα εκτεταμένης πολιτικής διαφθοράς. Δραματική σάτιρα βασισμένη σε αληθινά γεγονότα, σπιρτόζικα γραμμένη και γουστόζικα σκηνοθετημένη. Εφτά υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα, οι τέσσερις για τις καταπληκτικές ερμηνείες της.
«Κάποια απ’ αυτά πράγματι συνέβησαν», μας ενημερώνει μια κάρτα στην αρχή της ταινίας, η οποία επιχειρεί να αναβιώσει μυθοπλαστικά το διαβόητο σκάνδαλο Άμπσκαμ, μια υπόθεση εκτεταμένης διαφθοράς κρατικών λειτουργών της πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Το όλο θέμα αποκαλύφθηκε έπειτα από μια γιγαντιαία επιχείρηση του FBI και οδήγησε στην καταδίκη πολλών υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ανάμεσά τους ενός γερουσιαστή, έξι μελών του Κογκρέσου και ενός δημάρχου.
Άνθρωπος-κλειδί στο καλοστημένο αυτό σχέδιο ήταν ο Μελ Γουάινμπεργκ, ένας δευτεροκλασάτος αλλά ικανότατος απατεώνας τον οποίο οι διωκτικές αρχές ανάγκασαν να συνεργαστεί μαζί τους για να παγιδεύσουν εντέχνως τους άπληστους πολιτικούς. Από το «Φλερτάροντας με τις Καταστροφές» και τους «Τρεις Βασιλιάδες» έως «Το Νόημα της Ζωής και πώς να το Χάσετε» και τον περσινό «Οδηγό Αισιοδοξίας», ο Ντέιβιντ Ο. Ράσελ έχει εξελιχθεί σ’ έναν στιλάτο και οξυδερκή κινηματογραφικό δημιουργό, σαρκαστικό –ή και δραματικό όπως στο «The Fighter»– παρατηρητή της ψυχοπαθολογικής αμερικανικής καθημερινότητας. Οι ιδιότροποι αλλά άμεσα αναγνωρίσιμοι χαρακτήρες του αγωνίζονται διαρκώς να προσαρμοστούν σ’ ένα καχύποπτο απέναντί τους περιβάλλον, αυτό που καλούνται όμως τελικά να αντιμετωπίσουν ως υπέρτατο κάθε φορά εμπόδιο δεν είναι παρά ο ίδιος τους ο εαυτός.
Έτσι, στον «Οδηγό Διαπλοκής» η υπόθεση Άμπσκαμ λειτουργεί απλά ως σεναριακός καμβάς πάνω στον οποίο θα αναπτυχθεί μία ακόμα ιστορία επιβίωσης μερικών losers, οι οποίοι, στη δίνη μιας πολιτικο-οικονομικής πραγματικότητας που τους ξεπερνά (αλλά την έχουν «κατασκευάσει» οι ίδιοι μέχρι ενός σημείου), μάχονται εναγωνίως να βρουν τον αληθινό τους εαυτό. Στο κέντρο του κάδρου στέκονται ο Ίρβινγκ Ρόζενφελντ (ο Γουάινμπεργκ με άλλο όνομα) και η ερωμένη του, με τη σε διάσταση σύζυγό του και έναν φιλόδοξο πράκτορα του FBI να συμπληρώνουν το πρωταγωνιστικό κουαρτέτο. Όλοι τους, άνθρωποι που θέλουν να γίνουν κάποιοι άλλοι, άνθρωποι που ονειρεύονται έναν διαφορετικό εαυτό. Ο Ράσελ τονίζει διακριτικά την έννοια της ποθητής αυτής «μεταμφίεσης» (περούκες, μακιγιάζ, αλλαγές ενδυμασίας), διευρύνοντάς τη σε ολόκληρο τον –νόμιμο και μη– περίγυρο. Τα πάντα εδώ είναι στημένα σαν μια απέραντη κομπίνα όπου ο καθένας ξεγελά δεξιοτεχνικά τον διπλανό του, μια μικρογραφία μιας ολόκληρης κοινωνίας στην οποία «οι άνθρωποι πιστεύουν αυτό που θέλουν να πιστέψουν».
Έτσι, η απαίτηση για «όχι άλλο παραμύθι» μοιάζει κωμικοτραγικά ουτοπική, αν και ο Ράσελ κρατά μια χαραμάδα αισιοδοξίας ανοιχτή για τους χαρακτήρες του, που περιγράφει με ρεαλιστικούς γκρίζους τόνους και ειλικρινή αντιφατικά συναισθήματα. Αυτό είναι και το σπουδαιότερο κινηματογραφικό κατόρθωμά του, το οποίο υποστηρίζει με απίστευτη χημεία ένα ασυναγώνιστο καστ, σύσσωμο υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα σε κάθε πιθανή ερμηνευτική κατηγορία.
ΗΠΑ. 2013. Διάρκεια: 138΄. Διανομή: AUDIOVISUAL.
Περισσότερες πληροφορίες
Οδηγός Διαπλοκής
Στο Νιου Τζέρσεϊ του 1978 ένα ζευγάρι απατεώνων παγιδεύεται από το FBI και αναγκάζεται να συνεργαστεί σε μια επιχείρηση που φιλοδοξεί να ξεσκεπάσει ένα κύκλωμα εκτεταμένης πολιτικής διαφθοράς.
