Ψάχνετε ιδέες για γιορτινές βόλτες με τα παιδιά; Επισκεφτήκαμε τα τρία παιδικά μουσεία της πόλης, μιλήσαμε με τους υπεύθυνους και τσεκάραμε τα εκπαιδευτικά προγράμματα της εποχής. Από τη Χρυσούλα Κουτσογιάννη
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο
Όταν κάποιος επισκέπτεται για πρώτη φορά το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο στον αριθμό 14 της Κυδαθηναίων στην καρδιά της Πλάκας, δεν μπορεί παρά να θαυμάσει το αριστοκρατικό νεοκλασικό κτίριο στο οποίο στεγάζεται εδώ και 20 χρόνια! Η κατατοπιστικότατη Έβελυν Μπανάκα, από το τμήμα ανάπτυξης και επικοινωνίας του μουσείου, αναλαμβάνει την ξενάγησή μου στο πολυθεματικό, διαδραστικό μουσείο, όπου με ελεύθερη είσοδο οι επισκέπτες αλληλεπιδρούν με τα εκθέματα. Η ατμόσφαιρα μες στο μουσείο είναι πολύ ζωντανή. Στο έκθεμα «Μέσα στο νερό» τα πιτσιρίκια τρελαίνονται να φτιάχνουν πολύχρωμες φυσαλίδες και να πειραματίζονται με το νερό. Στο έκθεμα «Κουζίνα, ανακαλύπτω τον κόσμο του μπισκότου» καταπιάνονται με συνταγές μαγειρικής και φτιάχνουν τα δικά τους νόστιμα μυρωδάτα μπισκότα. Γύρω μου παιδάκια ανακαλύπτουν το χώρο -με το παιχνίδι και όχι μόνο- ενώ και οι ενήλικες επισκέπτες (γονείς, σπουδαστές κλπ) δείχνουν να τον απολαμβάνουν.
«Ειδικά τα μικρά παιδιά έχουν μεγάλο ενθουσιασμό για τα εκθέματα του μουσείου, ή κλαίνε όταν κλείνει το μουσείο και θέλουν να μείνουν! «Είναι επιλογή και θέλω των παιδιών, και όχι των γονιών, να πάνε στο μουσείο.» μου λέει η διευθύντρια του Ε.Π.Μ. Αναστασία Καφίρη «Τα τελευταία 2 χρόνια σε ποσοστό 80 τοις εκατό, τα παιδιά παίζουν με τους μπαμπάδες περισσότερο κι η μαμά επιβλέπει απλά(!).» συμπληρώνει η Έβελυν Μπανάκα.
Στη «Σοφίτα» με τα αξιοπερίεργα παλιά αντικείμενα περασμένων αιώνων, γίνεται ένας διάλογος ανάμεσα στις παλαιότερες γενιές της οικογένειας και την νεότερη. Επίσης γονείς και παιδιά κάνουν αγοραπωλησίες στην μικρογραφία της «Αγοράς», μαθαίνοντας την έννοια της οικονομικής διαχείρησης , του προυπολογισμού, της αποταμίευσης, ή μαθαίνουν για τη σωστή διατροφή (Ελλάδα & μεσογειακή διατροφή). Στο έκθεμα «Πώς κινούμαι;» τα παιδιά ανακαλύπτουν πώς κινείται το σώμα τους και πώς η ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση συμβάλλουν στην ευεξία. Ακόμη γνωρίζουν ατομικά και ομαδικά παιχνίδια της αρχαιότητας, στο έκθεμα «Παιχνίδια αρχαίων» ή παίζουν με τον Πυθαγόρα μαθηματικά στο έκθεμα «Γεια σου, Πυθαγόρα!». Στον ειδικά διαμορφωμένο «Παιχνιδότοπο» μπορούν να ανακαλύψουν σχήματα, μεγέθη, υλικά, να χτίσουν απλά οικοδομήματα και γενικότερα σε όλο το μουσείο μπορούν να παίξουν και να κάνουν ό,τι άλλο χωράει η φαντασία τους!
Στο μουσείο υπάρχουν ερμηνευτές, που υλοποιούν το εκπαιδευτικό προγράμμα και δίνουν τη δυνατότητα στο παιδί να ερμηνεύσει τα εκθέματα και να βγάλει τα συμπεράσματά του. Δεν υπάρχει λίστα αναμονής, όποιος έρχεται γράφεται επιτόπου, εκτός κι αν πρόκειται για συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Το μουσείο καθημερινά έχει κόσμο, σταθερό κοινό αλλά και νέους επισκέπτες ενώ για τα εκπαιδευτικά προγράμματα απαιτείται τηλεφωνική κράτηση. Η έκθεση είναι στα ελληνικά, αλλά επειδή έχει πολλούς επισκέπτες-τουρίστες, λόγω θέσης υπάρχει η σκέψη να γίνει δίγλωσση. Παρόλο που οι ξένοι γονείς έχουν την παιδεία να δράσουν στον χώρο και χωρίς να γνωρίζουν ελληνικά! Βέβαια πάντα στο χώρο βρίσκονται άτομα (ερμηνευτές) που βοηθούν τους επισκέπτες.
Τα Σαββατοκύριακα γίνονται εκπαιδευτικά προγράμματα με εισιτήριο, για παιδιά προσχολικής ηλικίας και για παιδιά δημοτικού. Κάθε δίμηνο είναι αφιερωμένο στις διαφορετικές αισθήσεις για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ενώ για μεγαλύτερα παιδιά αφορά στις συλλογές του μουσείου ή σε εποχιακές δραστηριότητες.
Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης
Φτάνοντας στο γειτονικό Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης σε ένα διατηρητέο νεοκλασικό, πάντα στην Πλάκα, το βρήκα πλημμυρισμένο από τη ζωντάνια και τη γλυκιά φασαριόζικη διάθεση των παιδιών! Παρέα με τη Θεανώ Κοτταρίδου που είναι ιστορικός τέχνης, μουσειολόγος και επιμελήτρια του Μ.Ε.Π.Τ. η ξενάγηση στο μουσείο μοιάζει με όμορφη βόλτα στην παιδική τέχνη. Στους 2 ορόφους του Μ.Ε.Π.Τ. , το οποίο έχει πια 20 χρόνια λειτουργίας, υπάρχουν 4 δίγλωσσες εκθέσεις (σε ελληνικά και αγγλικά) μία από τις οποίες είναι και εργαστήριο. Η τέχνη και τα εικαστικά είναι μέσα στην καθημερινότητά μας οπότε στο μουσείο αυτό η τέχνη είναι το έναυσμα, και όχι η κατάληξη, τονίζει η διευθύντρια του μουσείου Εύη Σταμάτη. Στο μουσείο υπάρχουν ερμηνευτές, που σχεδιάζουν τα προγράμματα και τα υλοποιούν οι ίδιοι. Ανεβαίνοντας στον δεύτερο όροφο δεσπόζουν οι πολύχρωμες ζωγραφιές των παιδιών στην έκθεση με τίτλο «εγώ το παιδί, ο κόσμος μου κι ο κόσμος όλος». Τα παιδιά επικοινωνούν με έργα συνομηλίκων τους, από όλες τις εικαστικές δράσεις του μουσείου μέχρι το 2013, αλλά και από παιδιά της Αφρικής, ζωγραφιές από Ιαπωνία, Μελβούρνη, Όσλο, και Αφγανιστάν από την φυλή των Καλάς που θεωρούνται απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου!
Στο «Εργαστήριο με τον Γκίκα» τα παιδιά δούλεψαν σαν στο πραγματικό εργαστήρι του Ν.Κ. Γκίκα. Η κυρία Κοτταρίδου με διαβεβαιώνει μάλιστα πως τα παιδιά, ως αγνοί οργανισμοί αντιλαμβάνονται πολύ πιο εύκολα τον Γκίκα σε σχέση με τους ενήλικες και απλά χρειάζονται ερεθίσματα ώστε να βρουν την άκρη!
Στην εντυπωσιακή έκθεση «Αν τα δέντρα μιλούσαν» τον κάτω όροφο μέσα από τα έργα παιδιών δημοτικού αναδεικνύεται η σημασία της προστασίας του περιβάλλοντας, ενώ στη έκθεση- εργαστήριο «Πλάνο Α΄ & Πλάνο Β΄» τα παιδιά μυούνται στη χαρακτική.
Από ότι μαθαίνω τις καθημερινές το μουσείο είναι γεμάτο από σχολεία και έχει και λίστα αναμονής. Τα Σαββατοκύριακα έχει ακόμη περισσότερο κόσμο, αν και σύμφωνα με τις υπεύθυνες του μουσείου οι γονείς μοιάζουν συχνά να μην έχουν μάθει να κάνουν δραστηριότητες μαζί. Οι νέοι γονείς πάντως δείχνουν πιο πρόθυμοι, συνήθως στα πλαίσια του προγράμματος , «ζωγραφική με τη Μαμά ή τον Μπαμπά» κάθε Παρασκευή απόγευμα.
Μουσείο Συναισθημάτων Παιδικής Ηλικίας
Μπαίνοντας στο όμορφο διατηρητέο νεοκλασικό στου Φιλοπάππου, όπου στεγάζεται το Μουσείο Συναισθημάτων παιδικής ηλικίας, η ατμόσφαιρα είναι πολύ ζεστή. Πολύ χρώμα, πολύ φως, απαλή μουσική, ένα μικρό βιβλιοπωλείο-πωλητήριο, εκθέματα στα μέτρα και στο ύψος των παιδιών, μαλακές μοκέτες για να ξαπλώσουν και να παίξουν τα παιδιά μαζί με τους γονείς τα Σαββατοκύριακα. Όπως με πληροφόρησε η διευθύντρια του μουσείου Ειρήνη Σοφιανοπούλου, στα παιδιά αρέσει πολύ ο χώρος και εκπλήσσονται γιατί είναι σαν σπίτι, ενώ περιμένουν κάτι μεγαλύτερο. Η αγγλοελληνική του έκθεση «Γεια σου κύριε Φόβε!» , που θα υπάρχει για ακόμη 2 χρόνια, είναι μια δημιουργία του Μουσείου Συναισθημάτων βασισμένη στο σχεδιασμό της έκθεσης «Bonjour Madame La Peur» του «Musée des enfants» στο Βέλγιο (Βρυξέλες).
Στις τρεις αίθουσές του, το μουσείο συνδυάζει τις διαδραστικές του εκθέσεις και τα παραμύθια με το παιδικό παιχνίδι, με στόχο την αντιμετώπιση του φόβου. Τα παιδιά μπορούν να εξοικειωθούν με ήχους που πιθανόν να τους φοβίζουν, να ζωγραφίσουν το μεγαλύτερό τους φόβο και να τον ρίξουν στο… πηγάδι, να παίξουν με το βαρόμετρο του φόβου! Για τα παιδιά, το θέμα του φόβου είναι ταμπού και τα λυτρώνει να μπορούν να βρουν λύσεις και να πειραματιστούν με αυτό. Οι εμψυχωτές (ανιματέρ) του μουσείου «αγγίζουν» τον κόσμο των συναισθημάτων. Επειδή η σωματική από την συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών διαφέρει, το μουσείο τα βοηθά να την καλλιεργήσουν μέσα από τις εκθέσεις. «Τα παιδάκια ανταποκρίνονται πολύ θετικά, ζητούν να μάθουν το δρόμο για να ξαναέρθουν!» μου λέει η κα. Σοφιανοπούλου. Γενικότερα όλα τα πιτσιρίκια έχουν διαφορετικές αντιδράσεις. Οι γονείς στην αρχή της λειτουργίας του Μουσείου νόμιζαν πως θα τα άφηναν να παίξουν και θα έφευγαν, δεν ήταν προετοιμασμένοι για κάτι διαδραστικό μαζί με τα παιδιά τους. Τώρα όμως έρχονται προετοιμασμένοι, τους προσφέρονται οδηγίες και βοηθητικό υλικό για να παίξουν με το δικό τους ρυθμό.
Μετά από 7 χρόνια λειτουργίας κι ενώ προ κρίσης το Μουσείο πήγαινε πολύ καλά, τώρα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, καθώς παρότι βλέπουν ότι η έκθεση είναι πολύ βοηθητική για τα παιδιά, οι δάσκαλοι δυσκολεύονται να μαζέψουν τα χρήματα για τα εισιτήρια. Το Μουσείο άλλωστε βασίζεται μόνο στο εισιτήριό του καθώς δεν έχει άλλες πηγές εσόδων.
Περισσότερες πληροφορίες
Μη φοβάσαι
Παραμύθια και μύθοι γεμάτα θάρρος, κέφι, χιούμορ και χαρά από τον γνωστό ιστορητή Στ. Πελασγό (για ενήλικες και παιδιά από 5 ετών)
Σαββατοκύριακο στο Μουσείο Συναισθημάτων Παιδικής Ηλικίας
Εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες: «Παραμυθοκαμώματα… με εκπλήξεις»: αποκριάτικο δημιουργικό εργαστήρι μυθοπλασίας με επίκεντρο το συναίσθημα της έκπληξης, για παιδιά ηλικίας 5-12 ετών (Σάβ. 8/2). «Το τέρας που το λένε φόβο», δραστηριότητες αυτογνωσίας με θέμα το συναίσθημα του φόβου, για παιδιά ηλικίας 6-12 ετών (Κυρ. 9/2)
ΑΝΟΙΞΗχνίαστα καμώματα
Ένα δημιουργικό εργαστήρι μυθοπλασίας και διάδρασης με το παραμύθι, με ανοιξιάτικο-πασχαλινό θέμα. Για παιδιά ηλικίας 5-12 ετών
Πάσχα και άνοιξη των Ελλήνων ζωγράφων
Εικαστικοί πειραματισμοί, με αφετηρία έμπνευσης το έργο διαφορετικών κάθε φορά καλλιτεχνών (όπως οι Θεόφιλος, Ακριθάκης, Βασιλείου κ.ά.)
Κεριά και κηροπλάστες
Την τέχνη του κηροπλάστη, τον συμβολισμό των κεριών και τη χρήση τους στην καθημερινή μας ζωή ανακαλύπτουν τα παιδιά (ηλικίας 7-12 χρόνων) και δημιουργούν το δικό τους κερί
