Ο επιμελητής της έκθεσης «A Cry for Freedom», που διοργανώνει ο Οργανισμός ΝΕΟΝ στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, μιλά στη Δέσποινα Ζευκιλή για μία από τις πλέον εκκεντρικές και ασυμβίβαστες περσόνες της σύγχρονης τέχνης.
Ο Martin Kippenberger εξαπέλυσε μιαν αδυσώπητη επίθεση ενάντια σε ό,τι μέχρι τότε συνιστούσε το έργο τέχνης, θέτοντάς τα όριά του υπό αμφισβήτηση σε όλα τα μέτωπα. Τη σκληρότητα αυτής της επίθεσης μεγέθυνε η έμφυτη, ασυγκράτητη ορμή με την οποία διεκδικούσε την προσωπική του ελευθερία στην έκφραση του δημιουργικού οράματός του, συνθήκη από την οποία προκύπτει και ο συγκερασμός προσωπικής ζωής και καλλιτεχνικής δράσης σε ένα αδιαίρετο, συμπαγές και αμετάβλητο Gesamtkunstwerk (συνολικό έργο τέχνης). Η οποιαδήποτε έκφραση της καθημερινότητας της ζωής του μεταμορφωνόταν δημιουργικά σε τέχνη. Ακόμη και όταν δάρθηκε από πανκ στο Βερολίνο, έκανε τέχνη το μπανταρισμένο με επιδέσμους κεφάλι του. Ο ριζοσπαστισμός της τέχνης του πηγάζει από αντίστοιχες προσωπικές επιλογές ζωής. Ακολούθησε έναν και μοναδικό κανόνα: πάντα να παραβαίνεις τους κανόνες! Πλανήθηκε με τόλμη στις άγνωστες εκτάσεις της ελευθερίας, εγχείρημα ριψοκίνδυνο, το οποίο πλήρωσε ακριβά με τον πρόωρο θάνατό του σε ηλικία 44 ετών από καρκίνο του ήπατος».
«Εξήντα χρόνια μετά τη γέννησή του αυτή η έκθεση επιχειρεί να ακολουθήσει τα χνάρια εκείνης της περιπλάνησης, την ιστορία ενός άντρα αφοσιωμένου στο κυνήγι της ελευθερίας κόντρα σε όλους τους περιορισμούς που η ορθόδοξη σκέψη όρθωνε στο διάβα του, και να ρίξει φως στις τόσες πτυχές της ρηξικέλευθης δράσης μέσα από την οποία παρέβαινε συστηματικά τους κανόνες».
«Στις σημερινές συνθήκες τίθεται το δύσκολο ερώτημα τι θέση έχει η ενασχόληση με την τέχνη στην ελληνική κοινωνία – δεν είναι μια ελιτίστικη πολυτέλεια; Όμως ο καλλιτεχνικός κόσμος με τις ευαίσθητες κεραίες του αποτελεί την εμπροσθοφυλακή της κοινωνίας κι εκκολάπτει τις επερχόμενες αλλαγές. Η σύγχρονη τέχνη είναι κατεξοχήν εμπνευστής πρωτοποριακών ιδεών και η δύναμη των ιδεών είναι ο κινητήριος μοχλός κοινωνικών αλλαγών, η κρισιμότητα και η αναγκαιότητα των οποίων είναι ιδιαίτερα ισχυρές για την Ελλάδα αυτήν τη στιγμή».
«Ο Kippenberger είχε ένα οξύτατο αισθητήριο αυτογνωσίας, που του επέτρεπε να συνδυάζει την αντισυστημική του κριτική με δόσεις υγιούς αυτοσαρκασμού, ένας συγκερασμός εξαιρετικά αληθινός αλλά και αποτελεσματικός προς την κατεύθυνση αλλαγών».
«Η ουσία της δουλειάς του Kippenberger έγκειται στο ριζοσπαστισμό των ιδεών του για την τέχνη και τη ζωή γενικότερα και η έκθεση φιλοδοξεί να αναδείξει ακριβώς αυτήν την πτυχή και τη σχέση της με τις σημερινές κοινωνικο-ιστορικές συνθήκες στην Ελλάδα, όπου το ζητούμενο είναι η δίοδος της δημιουργικότητας. Έτσι τα δωμάτια της έκθεσης έχουν δομηθεί ως διαδοχικές Κραυγές Ελευθερίας, με το κάθε δωμάτιο να αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό τρόπο με τον οποίο ο καλλιτέχνης διεύρυνε τα όρια της ελευθερίας έναντι της συντηρητικής ορθοδοξίας. Επιπρόσθετα, στην περίπτωση του Kippenberger, η κατανόηση του έργου του δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αποσπασματικής έκθεσης έργων, τα οποία άλλωστε αντιστέκονται στην εύκολη ανάγνωση. Σε αυτήν τη λογική η έκθεση έχει ένα στόχο εκπαιδευτικής παρουσίασης του μηχανισμού πρόσληψης της σύγχρονης τέχνης. Εστιάζει στην ανθρωπιστική πλευρά ενός καλλιτέχνη που τάχθηκε στο αέναο κυνήγι της ελευθερίας και πλήρωσε το κόστος που συνεπάγεται αυτή η εξερεύνηση».
Eυγενική παραχώρηση της φωτογραφίας: Estate Martin Kippenberger, Galerie Gisela Capitain, Cologne
